 | Hướng nghiệp cho sinh viên: Đang bị bỏ quên | ||
|
Một người học ngành tài chính sau này có thể làm chuyên viên nhân sự, một kỹ sư cơ khí có thể làm chuyên viên thiết kế web, một cử nhân văn chương có thể làm du lịch... và rất nhiều người thật sự làm tốt công việc nhờ biết khai thác những khả năng tiềm ẩn của mình. Như vậy, làm thế nào để có thể tiếp tục định hướng con đường nghề nghiệp của mình một cách hiệu quả? Rất nhiều bạn sinh viên hiện nay không trả lời được câu hỏi này. Không chỉ là lựa chọn nghề nghiệp Lâu nay chúng ta vẫn tưởng rằng hướng nghiệp chỉ là sự lựa chọn một nghề nghiệp mà mình yêu thích, chọn một trường đại học phù hợp với mình. Thuật ngữ hướng nghiệp (career mentoring) nếu được hiểu chính xác nó là sự kết hợp của nhiều lĩnh vực như: đánh giá nghề nghiệp (career assessment), quản lý nghề nghiệp (career management), phát triển nghề nghiệp (career development)... Trong đó lựa chọn nghề nghiệp chỉ là một giai đoạn đầu trong tiến trình hướng nghiệp của mỗi người. Vì vậy có thể thấy rằng việc định hướng nghề nghiệp cho sinh viên là một quá trình liên tục và kéo dài cho đến những năm cuối cùng của bậc đại học. Tức là sinh viên hiện nay sau khi đã lựa chọn ngành nghề ở trường đại học, sinh viên năm nhất cần được tiếp tục hướng dẫn những kỹ năng cần thiết như làm thế nào có thể hòa nhập môi trường đại học, làm thế nào để có một phương pháp học đại học hiệu quả. Sinh viên năm cuối cần được đào tạo kỹ năng để tìm một công việc tốt, kiến thức xây dựng một kế hoạch nghề nghiệp cho năm năm, mười năm... Như vậy có thể thấy sinh viên cần được hướng dẫn hướng nghiệp một cách liên tục trong giai đoạn đại học. Hướng nghiệp ở các đại học Theo một khảo sát mới nhất tại Trường đại học Bách khoa TP.HCM về công tác hướng nghiệp cho sinh viên: có 52,6% sinh viên năm cuối chưa có kế hoạch tìm việc cho mình; 46,3% sinh viên hiện nay chưa có ý định tự trau dồi về nghề nghiệp; 44,8% sinh viên không hình dung về nghề nghiệp của mình sau năm năm. Trên 80% sinh viên tự nhận rằng kỹ năng xin việc dưới mức trung bình. Tiếp xúc với nhiều bạn sinh viên, ta nhận thấy có không ít bạn sinh viên hiện nay đang coi nhẹ việc định hướng nghề nghiệp, tức là họ vẫn chưa hiểu và trả lời được một số câu hỏi cụ thể như: sau khi tốt nghiệp thì tôi sẽ làm được gì? Làm thế nào để có một công việc phù hợp? Kiến thức được học có thật sự cần thiết hay không?... Bà Phạm Thị Mỹ Lệ, giám đốc Công ty tư vấn nguồn nhân lực L&A, nhận định: “Công tác hướng nghiệp cho sinh viên hiện nay chưa được chú trọng đúng tầm, nên việc sinh viên sau khi tốt nghiệp mất phương hướng về nghề nghiệp là điều dễ hiểu, hai đặc điểm có thể nhận thấy rõ nhất là phần lớn ứng viên không tự tin về bản thân và kỹ năng xin việc dưới trung bìnhâ€Â. Những mặt yếu kém của sinh viên tốt nghiệp thường là: kiến thức lý thuyết tạm được nhưng tay nghề thực tế yếu, thiếu khả năng tổng hợp, không biết vận dụng kiến thức để giải quyết các vấn đề có tính hệ thống, không biết cách làm việc tập thể theo nhóm, thiếu khả năng quản lý, tổ chức công việc... Qua đợt thực tập tốt nghiệp, nhiều sinh viên tỏ ra rất bức xúc vì những gì mà họ được tiếp xúc với môi trường làm việc thực tế rất khác với những gì họ kỳ vọng, trong khi kiến thức cần có để có thể tìm việc và hội nhập hoàn toàn không được đào tạo tại trường đại học. Bạn Văn Toàn (sinh viên năm 4 khoa quản lý công nghiệp - Đại học Bách khoa) bày tỏ: “Rất nhiều chuyên gia nhận xét sinh viên chúng tôi thiếu rất nhiều kỹ năng như làm việc nhóm, giao tiếp, giải quyết vấn đề... là chính xác. Nhưng thử hỏi chúng tôi muốn có những kỹ năng này thì phải học ở đâu, đâu có nơi nào dạy và trang bị, trong khi đó trên giảng đường vẫn chỉ là những bài học lý thuyết khô khan và cứng nhắcâ€Â. Đã đến lúc sinh viên cần được “đánh thức†về nhận thức tầm quan trọng của công tác hướng nghiệp như thế nào. Có rất nhiều nguyên nhân nhưng có thể thấy rằng nguyên nhân quan trọng là hiện nay lực lượng tư vấn hướng nghiệp cho sinh viên của chúng ta đang thiếu hụt trầm trọng và chúng ta chưa xây dựng được một khung cho công tác giáo dục hướng nghiệp. Tại hội thảo Pháp - àvề các vấn đề và hướng đi của khoa học hướng nghiệp, Bộ GD-ĐT cho biết chỉ tính riêng trong hệ thống các trường, số lượng nguồn nhân lực về giáo dục và tư vấn hướng nghiệp cần được đào tạo đã lên tới 10.000 người. Các trường đại học cần có trung tâm hỗ trợ hướng nghiệp cho sinh viên Hiện nay, hầu hết các trường đại học nổi tiếng trên thế giới đều có một trung tâm dịch vụ hướng nghiệp cho sinh viên trong và sau khi tốt nghiệp đại học. Trung tâm cung cấp các dịch vụ giúp sinh viên rút ngắn khoảng cách giữa kiến thức được học ở trường với nghề nghiệp tương lai của mình. Những chương trình phát triển nghề nghiệp được thiết kế giúp sinh viên có thể kết nối với các chuyên gia cố vấn về nghề nghiệp, họ được hướng dẫn thực hành những công việc thực tế, được đào tạo về kiến thức và những lời khuyên nghề nghiệp để có thể có một kế hoạch quản lý nghề nghiệp (managing career) một cách bài bản và hiệu quả. Một số trường đại học ở VN hiện nay chỉ có trung tâm hỗ trợ sinh viên, nhiệm vụ của trung tâm này là giới thiệu việc làm cho sinh viên đồng thời tư vấn những vấn đề về việc làm và trang bị kỹ năng nghề nghiệp cho sinh viên. Theo thống kê của Hội Sinh viên TP.HCM, hiện nay ở TP có 26/81 trường đại học, cao đẳng có trung tâm hỗ trợ sinh viên. Khảo sát một số trung tâm hỗ trợ sinh viên hiện nay, ta nhận thấy mảng công tác hướng nghiệp chưa được chú tâm nhiều. Vai trò các trung tâm này hầu như là giới thiệu việc làm và thực hiện các công tác phục vụ công tác của Đoàn thanh niên hay hội sinh viên. Các trường đại học hiện nay chưa có chuyên trách hướng nghiệp và hầu như giao cho Đoàn thanh niên phụ trách. Một hoạt động liên quan đến hướng nghiệp được nhắc đến ở các trường đại học là hoạt động của các câu lạc bộ học thuật. Đây là một mô hình rất hữu hiệu để có thể phát huy công tác hướng nghiệp cho các bạn sinh viên hiện nay. NGUYỄN ĐÔNG TRIỀU Theo TT |
| Tầm quan trọng của việc thực tập |
|
Công ty nào cho phép sinh viên thực tập? Hầu
hết các công ty lớn đều có chương trình thực tập dành cho sinh viên, họ
thường trợ cấp học bổng và yêu cầu các sinh viên này cam kết làm việc
cho công ty sau khi tốt nghiệp. Trong trường hợp này, họ sẽ huấn luyện
và đánh giá các thực tập viên trước khi có quyết định tuyển dụng. Tuy
nhiên, nhiều sinh viên lo ngại mình không thể tìm được công ty để thực
tập. Nhu cầu của xã hội về các ngành nghề thường biến động qua từng
năm. Vì thế, các trường đại học phải đóng vai trò quan trọng trong việc
liên lạc với các công ty. Sinh viên phải bắt đầu từ đâu? Các
sinh viên năng động thường tự tìm các công ty thực tập cho mình qua
mạng. Paul Ho, 22 tuổi, cho rằng “Cũng giống như các sinh viên khác
trước đây, tôi khuyên bạn nên tìm hiểu cho mình các công ty phù hợp với
tiêu chuẩn của bản thân. Ví dụ, nếu bạn quan tâm đến lãnh vực thiết kế
web, bạn có thể tìm 15-20 công ty hoạt động trên lãnh vực này tại địa
phương. Hãy gọi điện đến phòng quản lý nhân sự và thăm dò ý kiến của họ
về vấn đề này†Bạn cũng cần đặt ra các câu hỏi khác như: Công ty có tài trợ cho sinh viên du học không? (Nếu bạn đang du học và muốn thực tập tại nước ngoài) Nếu công ty trả lương cho sinh viên thực tập, bạn sẽ làm công việc gì? ( tránh các việc vặt như: đóng kim hay fax giấy tờ) Khi
bạn đã tìm được danh sách các công ty có chương trình thực tập và hiện
đang có nhu cầu, bạn nên nộp đơn cho tất cả các công ty. Ở mỗi công ty
đòi hỏi những thủ tục khác nhau. Một vài công ty có mẫu đơn riêng,
trong khi các công ty khác lại yêu cầu gửi thư giới thiệu và resume. Khi
bạn đã gửi resume và thư giới thiệu, hãy cố gắng liên lạc với người có
trách nhiệm liên quan để gây ấn tượng và xác nhận việc nhận bộ hồ sơ
của họ. Mọi chuyện sẽ như thế nào? Nhiều
sinh viên than phiền rằng công việc thực tập của họ thật quá nhàm chán.
Điều này hoàn toàn có thể xảy ra nếu bạn làm việc tại một bộ phận hoạt
động không hiệu quả. Tuy nhiên, nếu chọn lựa kỹ lưỡng, bạn có thể tìm
được các công ty có chương trình thực tập tốt hơn. “Thực
tập chính là cơ hội để thử thách khả năng của bạn đối với ngành nghề
mong muốn. Hãy chọn ngành nghề bạn yêu thích và sẵn sàng làm việc†-
Andres Chung, 20 tuổi, phát biểu. Đôi khi, bạn sẽ cảm thấy ngạc nhiên với điều mình khám phá. “Lúc đầu khi thực tập, tôi nghĩ mình muốn làm việc trong ngành địa
chấn học. Tuy nhiên sau khi hoàn tất khóa thực tập, tôi quyết định theo
đuổi nghề kỹ sư thủy lợi. Kinh nghiệm này đã mở rộng tầm mắt của tôi
cũng như biến những điều tôi học được từ sách vở thành thực tiễn làm
việc. Tôi cũng tìm được con đường cho sự nghiệp tương lai†- Mohammed
Idris, 21 tuổi, tiết lộ. Thực tập có phải là điều bắt buộc không? Liệu
những điều bạn học được có thể giúp ích cho việc thực tập không? Sự
thật là, có nhiều công việc toàn thời gian trong công ty hơn là các
công việc dành cho sinh viên thực tập. Vì thế, số người có được kinh
nghiệm thực tập vẫn ít hơn so với những người chưa từng có cơ hội này. Theo quan điểm của nhà tuyển dụng, các sinh viên đã qua giai đoạn thực tập
thường được đánh giá cao hơn so với các sinh viên khác. Tuy nhiên, đối
với những người chưa từng trải qua kinh nghiệm này, liệu họ có gặp khó
khăn hơn khi tìm việc không? Mọi chuyện sẽ không quá ảm đạm và nghiêm
trong như chúng ta thường nghĩ đâu. Karen Toh, giám đốc tuyển dụng, cho biết “Thường các công ty tuyển dụng 2 dạng lao động, toàn thời gian và bán thời gian. Các thực
tập viên không phải là những người giải quyết vấn đề. Tôi biết những
thực tập viên rất giỏi nhưng lại không được mời thực tập hoặc chỉ được
thực tập ở các công ty nhỏ. Tuy nhiên, cũng có những người chưa từng có
kinh nghiệm nhưng lại có được những cơ hội thực tập tuyệt vời. Trong
hầu hết các cuộc phỏng vấn, mặc dù bằng cấp và kinh nghiệm là quan
trọng, tuy nhiên đây chỉ là bước khởi đầu, điều cốt lỗi vẫn chính là
con người và khả năng bên trong của bạn.†Hãy luôn vui vẻ! Niềm hy vọng về một tương lai sự nghiệp tươi sáng khiến nhiều sinh viên trở nên lo lắng quá mức. Lời khuyên dành cho họ là hãy
chủ động và biết tận dụng các cơ hội. Tuy nhiên, trên hết tất cả những
điều này chính là thời gian vui vẻ khi còn ngồi trên giảng đường đại
học. Làm việc là một thế giới khác hẳn, và có lẽ nhiều người trong
chúng ta sẽ cảm thấy đây là khoảng thời gian tốt đẹp nhất khi nhìn lại.
Vì thế, hãy nghĩ về mọi việc thật nhẹ nhàng. Cuối
cùng, xin gửi đến bạn nhận định của một người đã thành công vì thực
hiện được điều này. “Tôi đã tham dự một vài cuộc phỏng vấn, tuy nhiên
tôi không nhận được một lời mời thực tập nào. Thoạt đầu tôi rất buồn,
tôi quyết định làm hết sức mình để vượt qua khó khăn này và ra nước
ngoài làm việc vào mùa hè. Tôi đã có một khoảng thời gian thật tuyệt
diệu, trở về trường và nhận được lời mời phỏng vấn từ nhiều ngân hàng
lớn (tất cả họ đều quan tâm đến kinh nghiệm trong mùa hè vừa qua của
tôi). Tôi cũng có được một công việc tuyệt vời vào năm đó. Hãy luôn lạc
quan, vui vè, đừng tạo quá nhiều áp lực cho bản thân.†Theo D.T.D.Trang HRVietnam |
| Lời khuyên cho sinh viên mới ra trường |
|
Lời khuyên cho sinh viên mới ra trường
Tuổi trẻ chính là quãng thời gian khiến chúng ta cảm thấy bối rối và lúng túng trước mọi việc nhiều nhất. Có lẽ trạng thái tâm lý này xuất hiện là do khát vọng được học hỏi, trải nghiệm của chúng ta đã trở nên mạnh mẽ hơn bất kỳ lúc nào. Thế giới trở nên nhỏ hơn trong khi chân trời lại trải dài trước mắt.
Tuy nhiên, dù với lý do nào đi nữa thì ngày càng có nhiều sinh viên mới tốt nghiệp tin rằng họ không nên hay không cần biết chính xác nên làm gì với nghề nghiệp của mình sau khi rời khỏi giảng đường đại học. Thực tế này đang khiến bạn lo lắng phải không? Bạn muốn tìm một hướng đi khác, muốn lao vào xã hội để làm việc. Những người bạn của bạn có người quyết định đi du lịch , có người học tiếp lên cao, có người tình nguyện về phục vụ tại các địa phương vùng sâu vùng xa, dù quyết định của các bạn có thế nào đi nữa thì tôi chắc rằng không ai có thể nói quyết định này là khôn ngoan và sáng suốt hơn các quyết định khác.
Thế giới mới đang mở cửa đón mừng, bạn ham hở bước vào, nhưng trước lúc đó xin hãy dừng lại một chốt để biết được một sự thực là… Hầu hết mọi người đều không biết chính xác mình sẽ làm gì sau khi tốt nghiệp đại học. Cha mẹ, người thân và bản thân tôi nữa cũng không thể biết được điều này!!
Vì thế, việc bạn cảm thấy lúng túng không hề là vấn đề nghiêm trọng. Bạn có thể sẽ vấp phải những thất bại khi đảm nhận công việc đầu tiên sau khi ra trường.
“Sau khi ra trường, tôi làm việc cho hãng Shell với chức danh là cử nhân Tài chính. Tôi chọn công việc này vì đây là công việc duy nhất mà tôi phỏng vấn và trúng tuyển. Tuy nhiên, tôi cảm thấy nó giống như một địa ngục vậy. Và tôi bắt đầu nhảy cóc. Tôi đã chuyển 4 công việc khác nhau trong 6 năm liền tuy nhiên tôi thực sự không hối tiếc về điều này. Vào năm 28 tuổi, tôi đã chuyển đến làm việc cho một công ty mà tôi thực sự yêu thích- cuối cùng tôi cũng hiểu được tôi là ai và điều gì khiến tôi có được một sự nghiệp thành công và mãn nguyệnâ€Â.
Vài năm đầu sau khi tốt nghiệp chỉ là khởi đầu của một quá trình khám phá lâu dài. Bạn có thể phải làm những công việc tẻ nhạt, hoàn toàn không phù hợp với tích cách. Nhưng hãy nhớ rằng, không ai làm mãi một nghề!!. Khi cuộc sống của bạn có nhiều thứ để lo lắng hơn như gia đình, con cái- bạn sẽ ít phạm sai lầm trong nghề nghiệp hơn. Bạn sẽ học được nhiều từ những vấp ngã ban đầu.
Sự nghiệp của mỗi người là một quá trình dài trong đó công việc đầu tiên chỉ là viên gạch khởi đầu. Ở từng công việc, bạn sẽ học được các kỹ năng mới cũng như nâng cao các kỹ năng cũ. Các kỹ năng này không chỉ đơn giản là các kiến thức như: quản lý cơ sở dữ liệu, dược phẩm. Chúng có thể cách thức quản lý dự án, xây dựng quan hệ với khách hàng, phát triển kinh doanh- Bạn có thể áp dụng chúng vào bất kỳ lãnh vực nào. Quá trình này cũng giúp bạn nhận ra được phong cách làm việc của bản thân - Bạn thích làm việc theo nhóm hay độc lập? Bạn có sở trường về tài chính không?... Chuyến hành trình này sẽ xây dựng cho cho bạn các kỹ năng và kinh nghiệm ngày càng vững vàng hơn. Từng bước, từng bước bạn sẽ nhận ra con đường sự nghiệp của mình
Đi du lịch một năm để trải nghiệm cuộc đời và thử thách bản thân, theo đuổi con đường học vấn để phát triể |