Thai Studies Centre - Trung tâm Ngôn ngữ và Văn hóa Thái Lan

ประเทศไทย หรือที่รู้จักกันในนามของ ประเทศสยาม เป็นชนชาติที่เก่าแก่ที่มีประวัติความเป็นมายาวนานนับพัน ๆ ปีมาแล้ว ทั้งยังมีขนบธรรมเนียมประเพณี วัฒนธรรม รวมทั้งภาษาเป็นของตนเองโดยเฉพาะ

Thái Lan, hay còn được biết đến với tên nước Xiêm (Siam), là một dân tộc có lịch sử hình thành và phát triển lâu đời từ hàng ngàn năm nay, có văn hóa, phong tục tập quán đặc trưng và ngôn ngữ riêng của mình

ยังไม่มีข้อสรุปที่แน่ชัดว่าชนชาติไทยมีแหล่งกำเนิดมาจากที่ใด เนื่องจากประวัติศาสตร์ของไทยเท่าที่มีการบันทึกเป็นลายลักษณ์อักษรมีย้อนหลังไปเพียงแต่ประมาณ 800 ปีมาแล้วเท่านั้น โดยในช่วงก่อนหน้านั้น นักวิชาการของไทยและต่างประเทศได้มีการตั้งข้อสมมุติฐานเกี่ยวกับที่มาของชนชาติไทยไว้หลายแนวคิด อย่างไรก็ตาม แนวคิดที่มีหลักฐานและเหตุผลมากที่สุด เชื่อกันว่า ไทยน่าจะมีถิ่นฐานเดิมอยู่บริเวณตอนใต้ของสาธารณรัฐประชาชนจีนในปัจจุบัน แล้วต่อมาถูกชนชาติอื่นรุกราน จึงค่อย ๆ อพยพถอยร่นลงมาทางใต้ ก่อนที่จะกระจายกันไปตั้งหลักแหล่งใหม่ในหลายพื้นที่ ได้แก่ บริเวณตะวันออกเฉียงใต้ของจีนแถบมณฑลกวางสี กวางตุ้ง และยูนนาน บริเวณแคว้นอัสสัมในประเทศอินเดีย บริเวณรัฐฉานทางตอนเหนือของสหภาพเมียนมาร์ บริเวณลุ่มแม่น้ำโขงในเขตสาธารณรัฐประชาธีปไตยประชาชนลาว และบริเวณทางตอนเหนือของสาธารณรัฐสังคมนิยมเวียดนาม รวมทั้งบริเวณคาบสมุทรอินโดจีน ซึ่งมีชื่อเดิมว่า ดินแดนสุวรรณภูมิ หรือแหลมทอง ซึ่งเป็นที่ตั้งของประเทศไทยในปัจจุบันนี้ด้วย

Cho tới nay vẫn chưa có kết luận rõ ràng về nguồn gốc của dân tộc Thái Lan, bởi những văn bản ghi chép về lịch sử Thái Lan đã tìm thấy chỉ có niên đại cho tới cách đây 800 năm. Có nhiều giả thuyết về nguồn gốc của dân tộc Thái Lan, tuy nhiên phổ biến và có nhiều bằng chứng xác thực nhất là giả thuyết dân tộc Thái nguyên sinh sống ở khu vực phía Nam Trung Quốc hiện nay. Sau đó, do bị các dân tộc khác đánh chiếm nên phải di tản dần về phương Nam và bị phân tán thành nhiều nhóm định cư ở những vùng miền khác nhau, như vùng đông nam Trung Quốc ở các tỉnh Quảng Đông, Quảng Tây và Vân Nam, phía Bắc Mianma, khu vực đồng bằng sông Mekong của Lào và phía Bắc Việt Nam; đặc biệt là khu vực Su-wăn-na-p^hum (nghĩa là Mũi đất vàng), chính là lãnh thổ của Vương quốc Thái Lan hiện nay.

1. ยุคสุโขทัย Thời kỳ Sụ-khố-thay

เมื่อปี พ.ศ. 1780 ชาวไทยกลุ่มหนึ่งนำโดย พ่อขุนบางกลางหาว และพ่อขุนผาเมือง ได้สถาปนา กรุงสุโขทัย ซึ่ง ชื่อนี้มาจากสองคำ “สุข + อุทัย” มีความหมายว่า “รุ่งอรุณแห่งความสุข” ขึ้นเป็นราชธานี พร้อมกับอภิเษกพ่อขุน บางกลางหาวขึ้นเป็นกษัตริย์พระองค์แรกในประวัติศาสตร์ไทย ทรงพระนามว่า พ่อขุนศรีอินทรทิตย์

Vào năm 1237, một nhóm người Thái dưới sự lãnh đạo của P^ho-khún-bang-klang-háo và P^ho-khún-p^há-mương thiết lập nên triều đại Sụ-khố-thay (nghĩa là “rạng đông hạnh phúc”) với trung tâm là kinh đô Sụ-khố-thay. P^ho-khún-bang-klang-háo lên ngôi và trở thành vị vua đầu tiên trong lịch sử Thái Lan, lấy hiệu là P^ho-khún-sí-inthra-thít.

Tượng đài P^ho-khún-sí-inthra-thít và P^ho-khún-ram-khăm-héng-ma-hả-rát

กรุงสุโขทัยมีความเจริญรุ่งเรืองและความมั่นคงยาวนานร่วม 200 ปี (พ.ศ. 1780 – พ.ศ. 1981) สามารถขยายอาณาเขตออกไปจนกลายเป็นอาณาจักรใหม่ ครอบคลุมหัวเมืองมอญ หงสาวดีเรื่อยลงไปจนถึงแหลมมลายู มีกษัตริย์ปกครองสืบทอดกันมารวม 10 พระองค์ โดยในรัชสมัย พ่อขุนรามคำแหงมหาราช เป็นยุคที่มีความรุ่งโรจน์มากที่สุด

Thái Lan dưới triều đại Sụ-khố-thay phát triển trong ổn định và thịnh vượng suốt 200 năm (1237-1438), có lãnh thổ trải dài từ Bắc xuống tận mũi đất Malai. Có tất cả 10 đời vua, trong đó đời vua P^ho-khún-ram-khăm-héng-ma-hả-rát là thời kỳ thịnh trị và phát triển rực rỡ nhất.

Khu bảo tồn di tích lịch sử Sụ-khố-thay (Ảnh: by Oattao from http://take-a-deep-breath.bloggang.com)

2. ยุคอยุธยา Thời kỳ A-yu-tha-ya

ในปี พ.ศ. 1893 ได้มีชนชาติไทยอีกกลุ่มหนึ่งซึ่งตั้งหลักแหล่งอยู่ที่บริเวณลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยาตอนล่าง ภายใต้การนำของพระเจ้าอู่ทอง ได้ร่วมกันตั้งอาณาจักรแห่งใหม่ขึ้น เรียกว่า “กรุงศรีอยุธยา” และได้สถาปนาพระองค์ขึ้นเป็นกษัตริย์ทรงพระนามว่า สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1 อาณาจักรสุโขทัยเสื่อมอำนาจลงและต้องกลายมาเป็นเมืองประเทศราชของกรุงศรีอยุธยาในที่สุด

Vào năm 1350 một nhóm tộc người Thái khác, định cư ở khu vực đồng bằng châu thổ sông Chao-p^hra-ya dưới sự lãnh đạo của P^hra-chao-ù-thoong đã thiết lập nên triều đại mới với kinh đô Krung-sí-a-yu-tha-ya. P^hra-chao-ù-thoong lên ngôi vua, lấy hiệu là Sốm-đệt-pha-ra-ma-thíp-bo-đi 1. Sụ-khố-thay mất dần quyền lực và ảnh hưởng, cuối cùng cũng trở thành một nước chư hầu phụ thuộc vào A-yu-tha-ya.

กรุงศรีอยุธยาเป็นราชธนีของไทยยาวนานถึง 417 ปี (พ.ศ. 1893 – พ.ศ. 2310) มีพระมหากษัตริย์ปกครองรวม 5 ราชวงศ์ จำนวนทั้งสิ้น 34 พะองค์ นับเป็นอาณาจักรที่มีความเป็นปึกแผ่นยาวยานและเจริญสูงสุดในทุก ๆ ด้าน ทั้งในด้านการเมืองการปกครอง เศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม อย่างไรก็ตามในยุคกรุงศรีอยุธยา ไทยต้องสูญเสียความเป็นเอกราชให้กับประเทศข้างเคียงคือพม่าถึง 2 ครั้งด้วยกัน

Krung-sí-A-yu-tha-ya là kinh đô của Thái Lan lâu tới 417 năm (1350-1767), có tất cả 5 triều đại, gồm 34 đời vua trị vì. A-yu-tha-ya là lãnh thổ có sự thống nhất, tự trị lâu dài nhất và phát triển hưng thịnh nhất về mọi mặt, bao gồm cả chính trị, kinh tế và văn hóa xã hội. Tuy nhiên, trong thời A-yu-tha-ya, Thái Lan cũng bị Miến Điện xâm chiếm tới 2 lần.

Các tàn tích còn lại của A-yu-tha-ya (Ảnh: by Vodca from http://vodca.bloggang.com)

3. ยุคกรุงธนบุรี Thời kỳ Krung-thôn-bu-ri

หลังเสียกรุงครั้งที่ 2 พระยาตาก ได้กอบกู้แผ่นดินไทยกลับคืนมา และทรงปราบดาภิเษกขึ้นเป็นพระมหากษัตริย์ พระเจ้าตากสินมหาราช ให้ตั้งราชธานีแห่งใหม่ขึ้นที่ กรุงธนบรี

Sau khi A-yu-tha-ya rơi vào tay Miến Điện lần thứ 2, P^hra-ya-tạk đã giành lại độc lập tự do cho Thái Lan và lên ngôi vua, lấy hiệu là Phra-chao-tạk-sín-ma-há-rát, đặt kinh đô mới tại Krung-thôn-bu-ri.

Phra-chao-tạk-sín-ma-há-rát

4. ยุครัตนโกสินทร์ (ปัจจุบัน) Thời kỳ Krung-rắt-ta-na-kô-sín (hiện tại)

กรุงธนบุรีเป็นราชธานีของไทยในช่วงระยะเวลาเพียงแค่ 15 ปี เจ้าพระยากษัตริย์ศึกขึ้นดำรงสิริราชสมบัติแทน ทรงพระนามว่า พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก เมื่อวันที่ 6 เมษายน พ.ศ. 2325 นับเป็นกษัตริย์พระองค์แรกในราชวงค์จักรี แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ พระองค์ได้โปรดเกล้าฯ ให้ย้ายมาสร้างเมืองหลวงแห่งใหม่ทางฝั่งตะวันออกของแม่น้ำเจ้าพระยา และได้พระราชทานนามว่า “กรุงเทพมหานครฯ” ประเทศไทยในยุคกรุงรัตนโกสินทร์มีความเจริญรุ่งเรืองสืบมาจนถึงปัจจุบันนี้คือรัชกาลที่ 9 แห่ง พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชมหาราช

Krung-thôn-bu-ri là kinh đô của Thái Lan trong một khoảng thời gian rất ngắn, chỉ 15 năm. Sau đó, chao-phra-ya-kạ-sặt-sựk lên ngôi vua vào ngày 6/4/1782, lấy hiệu là P^hra-bạt-sốm-đệt-p^hra-p^hút-tha-yót-phá-chụ-la-lốk, là vị vua đầu tiên của triều đại hiện nay, triều đại Chặk-kri thời Krung-rắt-ta-na-kô-sín. Đức vua cho dời kinh đô sang phía đông của sông Chao-p^hra-ya, đặt tên là Krung-thếp-ma-há-na-khon. Thái Lan dưới thời Krung-rắt-ta-na-kô-sín phát triển ổn định phồn vinh cho tới hiện nay là đời vua thứ 9 của triều đại Chặk-kri, dưới sự trị vì của Đức vua P^hu-mi-p^hôn-a-dul-la-ya-đệt.

9 vị vua triều đại Chặk-kri

-------------------------------

บรรณานุกรม : ฝ่ายวิชาการ สำนักพิมพ์ภัทรินทร์. (2550). รอบรู้ประเทศไทย. กรุงเทพฯ : ทิพยวิสุทธิ์.

Trần Cẩm Tú, dịch từ “ รอบรู้ประเทศไทย ”

* Việc phiên âm tên riêng tiếng Thái sang tiếng Việt chỉ có tính chất tương đối.

(Edited by Vũ Thị Kim Chi - original submission Tuesday, 21 July 2009, 02:51 PM)