"Bản thân người Trung Quốc cũng phải giật mình khi đọc thơ Người. Nếu không hiểu đủ chữ sẽ không thấy cái hay, cái thâm thúy trong thơ của Hồ Chủ tịch".

Trong cuộc đời và sự nghiệp phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã để lại cho chúng ta một di sản tinh thần vô giá, đó là sự nghiệp giải phóng dân tộc, một tư tưởng có giá trị lâu bền, đang vượt thời gian soi sáng đường lối mở cửa xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Nghị quyết 24C/18-65 của Đại hội đồng UNESCO khóa 24 (năm 1967) đánh giá: "Hồ Chí Minh là biểu tượng kiệt xuất về quyết tâm của một dân tộc, đã cống hiến trọn đời mình cho sự nghiệp giải phóng dân tộc của nhân dân Việt Nam, góp phần vào cuộc đấu tranh chung của các dân tộc vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội".

Sự đóng góp quan trọng nhiều mặt của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong lĩnh vực văn hóa, giáo dục, nghệ thuật và kết tinh truyền thống văn hóa hàng nghìn năm của nhân dân Việt Nam từ thời dựng nước và bảo vệ Tổ quốc. Những tư tưởng của Người là hiện thân những khát vọng của cả dân tộc trong việc khẳng định bản sắc dân tộc để Đảng ta ra quyết định xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

Vì lẽ đó, việc các NXB ở Việt Nam sưu tầm, nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh và các tác phẩm của Người là nhiệm vụ và trách nhiệm. "Nhật ký trong tù" là tập thơ chữ Hán được Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng tác trong thời gian 1 năm 12 ngày, thời gian mà Người bị Quốc dân Đảng bắt giam tại Trung Quốc.

Tập thơ được đánh giá là một văn kiện lịch sử quan trọng của Đảng, của dân tộc, một tác phẩm văn học xuất sắc đã được NXB Văn học, NXB Văn hóa thông tin, NXB Công an Nhân dân… xuất bản nhiều lần.

Tác phẩm "Nhật ký trong tù" của Người không chỉ nổi tiếng ở trong nước mà còn lan tỏa rộng khắp nhiều quốc gia, được nhiều người đón đọc, nhất là với nhân dân Trung Quốc. Nhiều NXB ở Trung Quốc đã xuất bản tác phẩm của Người. Nghe nói là thế, nhưng thực tế tôi chưa được tiếp xúc với tác phẩm do cơ quan xuất bản Trung Quốc thực hiện, nên mong muốn có điều kiện tìm hiểu.

Một dịp may hiếm có, trong chuyến đi công tác tại Trung Quốc, ông Hoàng Tranh, Viện phó Viện Xã hội Quảng Tây đã tặng tôi cuốn sách "Chủ tịch Hồ Chí Minh với Trung Quốc". Trong khi nói chuyện ông Hoàng Tranh giới thiệu có nhà thư pháp Lỗ Nguyên rất ngưỡng mộ Hồ Chủ tịch, ông đã dành tâm sức và tài nghệ của mình để viết thư pháp cho tập thơ "Nhật ký trong tù" của Bác.

Theo sự chỉ dẫn của ông Hoàng Tranh, tôi và nhà văn Phùng Thiên Tân, đạo diễn Nguyễn Việt, vượt qua hàng trăm cây số đến thành phố Đông Hưng tìm gặp nhà thư pháp Lỗ Nguyên.

Trong buổi gặp mặt, nghe giới thiệu tôi là người Việt Nam sang, muốn tìm đến ông, cảm ơn về việc làm đầy tình nghĩa của ông đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh và nhân dân Việt Nam, nhà thư pháp Lỗ Nguyên đã siết chặt tay tôi...

Thú thực khi bắt tay ông, có hơi nóng nhưng run run, không giống như đôi bàn tay mềm mại của một nhà nho cầm bút. Thú thực lúc đầu tôi hơi nghi ngờ về việc ông viết thư pháp. Nhưng tiếp xúc lâu dần tôi mới hiểu ra, đó là bàn tay lao động cực nhọc từ thuở nhỏ của ông.

Lỗ Nguyên sinh ngày 3/7/1932, tại Đông Hưng, Phòng Thành, Quảng Tây (Trung Quốc) trong một gia đình nghèo, đời sống vô cùng cơ cực. Thuở nhỏ đã nhiều lần vượt sông Bắc Luân sang lang bạt ở Việt Nam làm thuê để kiếm sống qua ngày.

Nghe theo tiếng gọi của Đảng Cộng sản Trung Quốc lúc bấy giờ, ông tham gia Quân giải phóng nhân dân Trung Quốc, thời gian đã làm cho đôi bàn tay ông trở nên chai sạn. Sau khi xuất ngũ, ông trở về quê hương làm Bí thư rồi Tổng Giám đốc Tổng Công ty Bắc Luân - Đông Hưng.

Là người rất yêu thích nghệ thuật thư pháp, từ nhỏ ông đã nhập tâm các bài thơ của Khuất Nguyên, Lý Bạch, Đỗ Phủ, Thôi Hiệu, Tô Đông Pha, Bạch Cư Dị… Có thời gian ông đã lên Bắc Kinh học Khoa Thư pháp, Trường Đại học Tự họa Trung Quốc. Từ đó ông đắm mình vào hệ thống văn hóa ký ức của nền nghệ thuật thư pháp Trung Hoa. Hiện nay, ông là Ủy viên Ban chấp hành Hội Thư pháp Trung Quốc.

Là người có tình cảm với dân tộc Việt Nam, với Hồ Chủ tịch, ông thường xuyên đọc "Nhật ký trong tù" bằng chữ Hán, ông thực sự khâm phục, kính trọng Người.

Theo tâm sự của ông, ban đầu ông cũng chỉ có ý định viết đôi ba bài trong "Nhật ký trong tù" theo ý mình. Nhưng sau nhiều ngày nghiền ngẫm, Lỗ Nguyên rất tâm đắc với thơ của Bác, phải cực kỳ nghiêm túc mới thể hiện được những tác phẩm thi ca của một tác giả tầm cỡ danh nhân văn hóa thế giới. Ông quyết tâm thực hiện bằng được ý định của mình.

Điều khó khăn nhất là vấn đề kinh tế, lấy tiền đâu có thể tạo ra loại giấy đặc biệt để tạo ra bức tranh có thể toát lên âm hưởng không dứt trong tâm người xem với sự lan truyền từ nhiều phía. Ngữ cảnh và hình thức thư họa, bố cục tạo nên biểu cảm liên hoàn.

Lỗ Nguyên đã họp với gia đình, bảo với các con của ông tham gia ý kiến và đi đến thống nhất: Dùng toàn bộ tiền lương hưu, bán môt phần gia sản của gia đình để mua máy seo giấy, nguyên vật liệu cần thiết để seo thành loại giấy viết thư pháp với khuôn khổ khác nhau, phù hợp với nội dung từng bài thơ của Bác.

Suốt nhiều năm, Lỗ Nguyên đã dốc hết tâm và tài của mình để sáng tác những câu chữ trong "Nhật ký trong tù" với tất cả niềm đam mê và lòng kính trọng, thể hiện với nhiều bút pháp: Lệ thư, hành thư, tuyền thư, thảo thư…

Trong quá trình nghiên cứu, ông thấy "Nhật ký trong tù" của Bác cực kỳ uyên thâm, hiểu quá rộng chữ Hán. Ông nói: "Bản thân người Trung Quốc cũng phải giật mình khi đọc thơ Người. Nếu không hiểu đủ chữ sẽ không thấy cái hay, cái thâm thúy trong thơ của Hồ Chủ tịch".

Ông đã đọc, nghiên cứu hàng ngàn trang lịch sử thư pháp Trung Quốc để chọn ra cách thể hiện phù hợp với mỗi bài thơ của Bác. Với cách làm việc nghiêm túc, với tấm lòng tôn kính Hồ Chủ tịch, nhà thư pháp Lỗ Nguyên bằng cây bút lông thần diệu của mình đã tạo nên những bức thư họa đầy chất nghệ thuật, đó là những bức tranh toát lên những âm hưởng không dứt trong tâm tưởng người xem.

Sau một buổi trao đổi chân tình, nhà thư pháp Lỗ Nguyên còn mời chúng tôi về thăm ngôi nhà của gia đình ông. Trong căn phòng khách được bài trí một cách giản dị, chúng tôi tiếp tục được chiêm ngưỡng nhiều bức thư họa của Lỗ Nguyên về những bài thơ của Bác treo la liệt khắp nơi.

Nhà thư pháp Lỗ Nguyên tâm sự: "Ước nguyện lớn nhất của tôi là một ngày nào đó, ở thị xã Móng Cái (Quảng Ninh) các bạn Việt Nam sẽ xây dựng một khu di tích văn hóa Hồ Chủ tịch. Khu di tích sẽ được trưng bày những kỷ vật về quãng đời hoạt động của Bác để nhân dân khu vực biên giới hai nước chiêm ngưỡng"./.

Theo báo Công an Nhân dân