(VietNamNet) - Vào những ngày tháng 11 này, hiện diện trang trọng trên các phương tiện truyền thông trong và ngoài nước là những đánh giá, ca ngợi hình ảnh, vị thế mới của Việt Nam trong kỷ nguyên hội nhập quốc tế và khu vực. Nhưng không chỉ đơn thuần là hình ảnh hay vị thế, vượt lên chúng là những lợi ích của dân tộc, những lợi ích đã được nguyên Phó Thủ tướng Vũ Khoan khái quát lại bằng ba khái niệm: an ninh, phát triển và ảnh hưởng.

Ảnh hưởng của quốc gia được hiểu theo nghĩa vừa cụ thể và biểu tượng. Ở cấp độ cụ thể, đó là vị trí, tầm quan trọng của quốc gia trong các mối quan hệ quốc tế, và tại các thể chế quốc tế, trong hình thức hội nhập kinh tế hay chính trị khu vực và quốc tế. Ở cấp độ biểu tượng, ảnh hưởng là hình ảnh mà quốc gia tự phản chiếu ra quốc tế, những dấu ấn, những biểu tượng mà quốc gia mang đến với bạn bè quốc tế.

Ở cả hai cấp độ, sự kiện 21 nền kinh tế APEC với đại diện là những người lãnh đạo cấp cao nhất cùng hiện diện ở Hà Nội trong những ngày này, ngay sau khi Việt Nam trở thành thành viên thứ 150 của WTO, được đề cử là ứng cử viên duy nhất của châu Á vào ghế thành viên không thường trực của HĐBA nhiệm kỳ 2008-2009, việc nguyên thủ 5 quốc gia trong đó có những quốc gia hùng mạnh nhất thế giới thăm Việt Nam nhân dịp hội nghị đã là những minh chứng rõ ràng, có nhiều ý nghĩa nhất, mang tính biểu trưng nhất cho hình ảnh, vị thế, tức ảnh hưởng của Việt Nam trong các mối quan hệ quốc tế.

Ảnh hưởng, cũng như những hình ảnh, biểu tượng, tự thân nó không có ý nghĩa khi tách rời khỏi những yếu tố khác cấu thành nên lợi ích của quốc gia dân tộc.

Với các hợp đồng giá trị khoảng 2 tỷ USD được ký kết chỉ trong ngày 16/11 với sự chứng kiến của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, Tuần lễ APEC dường như đã là mùa bội thu của các doanh nghiệp Việt Nam. Không chỉ có thế, những thoả thuận, cam kết của APEC được thông qua trong dịp này sẽ là những động lực thúc đẩy Việt Nam phát triển trên con đường đổi mới và hội nhập được bắt đầu cách đây đúng 20 năm.

Từ ban hành Luật Đầu tư nước ngoài (1987) đến việc gia nhập vào WTO (2006) là cả một chặng đường dài mà dân tộc Việt Nam đã đi qua để có được những thành quả như ngày nay. Với chủ trương chuyển hướng hoạt động đối ngoại vào mục tiêu kinh tế (1989), tích cực tham gia hợp tác khu vực và quốc tế (1994), ngoại giao Việt Nam đã góp phần đưa Việt Nam chủ động hội nhập vào khu vực và quốc tế.

ODA và FDI đến từ các trung tâm tài chính - tiền tệ lớn nhất thế giới đã quay trở lại với Việt Nam cùng với tài trợ quý báu của các thể chế quốc tế như WB, IMF, ADB (từ 1993) đã góp phần tạo nên một nền kinh tế có tốc độ tăng trưởng cao thứ 2 châu Á, đưa nền kinh tế Việt Nam thoát khỏi khủng hoảng và giờ đây trở thành nước có tỷ lệ xuất khẩu so với GDP thuộc loại hàng đầu ở châu Á (140%), một “con hổ” mới.

Những thành tựu phát triển kinh tế của chúng ta trong suốt 20 năm đổi mới vừa qua không thể tách rời khỏi những chính sách mở cửa, hội nhập quốc tế và khu vực đúng đắn mà chúng ta đã lựa chọn. Thành tựu ấy cũng không thể tách rời khỏi chính hình ảnh, vị thế mới của Việt Nam mà chúng ta đã dày công vun dựng trong suốt kỷ nguyên độc lập và nhất là trong 20 năm đổi mới. Đó chính là hình ảnh, vị thế của một Việt Nam cởi mở, năng động, “sẵn sàng là bạn và là đối tác tin cậy” của mọi quốc gia, mọi nền kinh tế trong cộng đồng quốc tế.

Và đến lượt mình, chính sự phát triển, lợi ích phát triển, đã trở lại góp phần nâng cao hơn nữa hình ảnh, vị thế của Việt Nam. Vừa trở thành thành viên của WTO, tổ chức thương mại toàn cầu lớn nhất thế giới, sự thành công năm APEC Vietnam 2006, cùng với việc Việt Nam trở thành ứng cử viên duy nhất của châu Á vào HĐBA LHQ năm tới, sẽ là một mốc son đánh dấu bước phát triển mới của Việt Nam trên con đường phát triển và tạo dựng hình ảnh, vị thế mới.

Ảnh hưởng, phát triển luôn hoà quyện, tương tác với an ninh với tư cách là những cấu thành trong lợi ích mỗi quốc gia. Với công cuộc đổi mới, khái niệm“an ninh” của Việt Nam giờ đây không còn chỉ là an ninh quân sự thuần tuý mà giờ đây đã trở thành “an ninh toàn diện”. An ninh ngày nay còn là “an ninh kinh tế”, “an ninh môi trường”, “an ninh xã hội”, “an ninh con người”.

Với một cách hiểu an ninh toàn diện như vậy, các phương tiện để đạt được sẽ không chỉ là “một nền quốc phòng vừa đủ mạnh” mà còn là sự phát triển kinh tế bền vững, là các mối quan hệ quốc tế ngày càng rộng mở và sự hội nhập sâu rộng vào thế giới.

Từ khi đổi mới, quan hệ của Việt Nam đã không ngừng được mở rộng và đi vào chiều sâu vươn tới cả ba mục tiêu anh ninh, phát triển và ảnh hưởng. Năm 1990, Việt Nam rút hết quân tình nguyện khỏi Campuchia, tạo lực đẩy cho tiến trình hoà nhập với thế giới: bình thường hoá quan hệ với Trung Quốc (1991), gia nhập ASEAN, bình thường hoá quan hệ với Hoa Kỳ, ký Hiệp định khung với EU (7/1995).

Giờ đây, sau 20 năm đổi mới, chúng ta đã có quan hệ ngoại giao bình thường với hơn 160 nước, đặc biệt với tất cả các cường quốc. Việt Nam là thành viên của ASEAN, ASEM, APEC, là tham gia tích cực vào phong trào Không liên kết, Francophonie và Liên Hợp Quốc và giờ đây là WTO.

Nhưng quan trọng hơn thế, bằng chính những mối quan hệ không ngừng rộng mở và ngày càng hội nhập sâu sắc đó, chúng ta đã đảm bảo được an ninh của quốc gia, chủ quyền của dân tộc. Ngày nay, hơn bao giờ hết, khẩu hiệu "Việt Nam là bạn với tất cả các nước dân chủ và không thù oán với một ai” do Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đề ra (1946) đang được chúng ta thực hiện hết sức thành công.

An ninh được hiểu trong nghĩa toàn diện đang được đảm bảo bởi sự đan xen về lợi ích, sự ràng buộc về trách nhiệm, sự cam kết về luật chơi trong những cuộc chơi mà chúng ta đang chủ động, tích cực tham gia với tư cách là người chơi.

Sự hiện diện của những người đứng đầu các nền kinh tế APEC tại Việt Nam trong tuần lễ APEC cuối tháng 11 này cùng với những chuyến thăm của 5 vị nguyên thủ các quốc gia, trong đó có những quốc gia hùng mạnh nhất thế giới chính là biểu hiện cao nhất của những đan xen lợi ích, những cam kết luật chơi và ràng buộc trách nhiệm trong một thế giới ngày càng phụ thuộc lẫn nhau.

Đó cũng là những biểu hiện hết sức cụ thể của sự thừa nhận, sự cam kết của thế giới với những lợi ích tối thượng về an ninh, phát triển của dân tộc Việt Nam, những lợi ích luôn luôn gắn quyện, tương tác với hình ảnh, vị thế, tức tầm ảnh hưởng đang vươn cao của Việt Nam trong một trật tự thế giới mới.

• Hồng Hà