Bên cạnh đó, do các giảng viên làm việc quá nhiều mà lương lại thấp dẫn đến việc thiếu thời gian cần thiết để chuẩn bị giáo án, tiếp xúc với sinh viên và nghiên cứu. Không có sự khuyến khích đối với giảng viên trong việc nâng cao kỹ năng giảng dạy, chất lượng môn học, chương trình đào tạo, và khả năng nghiên cứu vì sự đề bạt và tăng lương thường dựa vào khối lượng giảng dạy và thâm niên, không dựa trên thành tích, khả năng hoặc thành tích nghiên cứu.

Tuy nhiên, có một thực trạng lớn nhất hiện nay mà các giảng viên đại học Việt Nam gặp phải là hạn chế về năng lực sư phạm. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng học tập của sinh viên. Đa số giảng viên trẻ mới qua các lớp đào tạo nghiệp vụ sư phạm ngắn hạn.

Thạc sĩ Vũ Thị Mai Phương kiến nghị với Bộ GD-ĐT: "Cần thành lập một số cơ sở chuyên đào tạo nghiệp vụ sư phạm trực thuộc Bộ GD-ĐT cho các đối tượng có nguyện vọng muốn trở thành giảng viên đại học với điều kiện đã có văn bằng chuyên môn hệ chính quy từ loại khá trở lên hoặc là thạc sĩ, tiến sĩ".

Chỉ có 60% giảng viên đáp ứng được nhu cầu

Theo thống kê mới nhất của Bộ GD-ĐT, hiện cả nước có 325 trường ĐH, CĐ, Học viện (số trường ĐH, CĐ mới thành lập và nâng cấp trong năm học vừa qua là 25 trường). Số SV cả nước hiện nay là 1,4 triệu nhưng chỉ có khoảng 52.000 giảng viên. Như vậy, tỷ lệ GV/SV là 1/28, trong khi đó, ở các nước khác là 1/15 hoặc 1/20.  

Thậm chí, đối với các trường ĐH, CĐ ngoài công lập, do quy mô đào tạo tăng nhanh, đội ngũ GV không được bổ sung kịp thời nên tỷ lệ này còn quá cao: 30 SV/GV nhưng việc tuyển giảng viên mới chưa đáp ứng kịp thời. Ví dụ: Trường ĐH Thương mại, số giờ giảng bình quân một năm của một GV là 422 giờ (vượt quá khoảng 162% số giờ quy định).

Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Bành Tiến Long thừa nhận: Số giảng viên đại học hiện nay mới chỉ đáp ứng được 60% nhu cầu thực tế, do nhiều trường ĐH, CĐ được thành lập mới, nhiều ngành nghề đào tạo mới được mở, các điều kiện đảm bảo chất lượng, năng lực tổ chức, quản lý của trường, đặc biệt là việc giảng viên lên lớp quá nhiều giờ, không có thời gian đầu tư cho hoạt động nghiên cứu khoa học, biên soạn giáo trình, bài giảng… nên chất lượng đào tạo rất hạn chế.

GS.TS Nguyễn Ngọc Phú - Hội Khoa học Tâm lý - Giáo dục Việt Nam thì đây là nguyên nhân chính dẫn đến số lượng giảng viên đại học thiếu trầm trọng hiện nay là do chúng ta không có chiến lược phát triển đội ngũ, không bổ sung kịp thời giảng viên mới. Điều này cho thấy, tính cấp bách cần có một chiến lược đào tạo, tuyển dụng, bồi dưỡng và sử dụng đội ngũ giảng viên đại học.

Trước thực trạng trên, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Thiện Nhân khẳng định: "Đã đến lúc phải chấm dứt tình trạng này. Sẽ không không mở rộng quy mô chừng nào chất lượng vẫn chưa được cải thiện. Năm học này, Bộ GD-ĐT sẽ tập trung cho việc xây dựng quy hoạch đội ngũ GV".

 

Hồng Hạn