Các cụ chúng ta ngày xưa có câu “nhất nghệ tinh, nhất thân vinh” …

Lời dạy trên vẫn còn đúng, và có lẽ mãi luôn đúng với những ai muốn “thân vinh”. Tuy nhiên với sự phát triển đa dạng ngày nay, một sinh viên ra trường có lẽ phải “đa nghệ” mới có thể tồn tại và phát triển được trong môi trường công việc rất khắc nghiệt. Xã hội hiện đại của chúng ta có thể thông cảm với một “cụ già” rất giỏi về dạy tiếng Anh nhưng lại chỉ biết đánh máy theo kiểu “nhị dương chỉ”, nhưng chắc cán bộ tuyển dụng sẽ không nhận một thanh niên không biết soạn thảo một văn bản cho ra hồn, hay không biết sử dụng phần mềm powerpoint.

Trong nghề dịch, người phiên dịch phải luôn trau dồi kiến thức về mọi lĩnh vực khác nhau, từ giáo dục đến xây dựng, đến thương mại, đến tài chính, ngân hàng, vv, và theo quan điểm của một số người thì phiên dịch không nên “nghệ tinh” đối với bất kỳ lĩnh vực nào mà chỉ nên là “Jack of all trades and master of none” mà thôi.

Trên thực tế thì phiên dịch không chỉ biết chuẩn bị thật tốt cho “nghệ” mình sẽ phải dịch trong mấy ngày tới thôi chứ không thể lường hết được những gì diễn giả sẽ nói. Trong ví dụ sau, các bạn sẽ thấy là mặc dù được mời dịch cho một hội thảo về kiến trúc, nhưng phiên dịch lại phải đương đầu với một diễn giả mở đầu bằng bài trình bày với những nội dung hoàn toàn khác lạ.

Hãy bấm vào đây để nghe phần mở đầu bài phát biểu

Chúng ta thấy là diễn giả đã nêu tên những cơ bản sau:

- một từ mới hoàn toàn, ngay cả với cả người bản ngữ: “econography”

- một chương trình TV có từ những năm 1970: Big Blue Marble

- tên một chương trình TV mới chiếu trên HBO với tiêu đề “Inconvenience Truth” (diễn giả nói là “unconvenience”) Đâu phải ai cũng biết đây là công trình đã mang lại giải thưởng Nobel hòa bình cho nguyên Phó Tổng thống Mỹ Al Gore.

- một nhân vật lịch sử nào đó mang tên Genghis Khan, lịch sử thế giới cổ đại (Thành Cát Tư Hãn)

- Centaur, một vị thần trong truyền thuyết Hy Lạp (Greek Mythology) (Mình ngựa đầu lân – có một sừng ở giữa trán)

- KLCC/KILA (tên viết tắt của Tòa tháp đôi, sân bay quốc tế ở Ma-lai-xia)

Cũng may là diễn giả này nói tiếng Anh tương đối rõ ràng, nếu không chắc là phiên dịch cho anh ta mất vài năm tuổi thọ (xin lỗi vì đã vi phạm quy tắc đạo đức nghề).

Theo các bạn thì làm thế nào để đối phó với những nội dung “unexpected” như trên?